Tarım Arazilerinin İfrazı Mümkün Olmayan Parçalara Bölünmesi ve İzinsiz Yapılaşılması
Ülkemizde ve tüm dünyada yaşanan salgın hastalık dolayısıyla son zamanlarda vatandaşlarımızda kırsal mahallelerde mülk edinip şehrin, kalabalığından uzaklaşıp dingin bir yaşam için yoğun talepler olmaya başlamıştır. Bunu fırsat bilen bazı çevreler ilimiz genelinde Tüzel Kişilikler (kooperatif, limited şirketi vb.) Kurularak tarım arazileri satın alındığı, bu arazilerde 5403 Sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında "Tarım Dışı Kullanım İzni" alınmadan ve üzerinde imar planı yapılmadan kooperatif yönetimleri tarafından tescili mümkün olmayacak şekilde fiili hisseler oluşturulduğu, kooperatif üyesi olarak hisse satın alması durumunda her bir hisse içine geçici veya kalıcı yapılar (konteyner, tynhouse, karavan, vs.) Koyabileceği ve burada konaklayabileceği şeklinde yanıltılarak hisse satışı yapıldığı, hisselere tekabül eden alanların tel çit, tahta çit vs. ile bölünerek oluşturulan hayali parseller arasına yollar yapılarak, su ve elektrik hattı döşenerek imar parseli gibi pazarlandığı, dolayısıyla tarım arazilerinin kullanım bütünlüğünün bozulduğu, üretimden koparıldığı ve kanunun amacına aykırı olarak hobi bahçesi olarak kullandırılarak tarım arazilerinin tahrip edildiği ve kaçak yapılaşmaya neden olunduğu gözlemlenmektedir.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 21. Maddesinde "Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında elli bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar." hükmü bulunmaktadır.
Yine Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılan 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'na dayanılarak çıkartılan Tarım Arazilerinin Korunması Kullanılması Ve Planlanmasına Dair 2023-6 No'lu Genelgenin 18. Madde 4. Fıkrasında; "Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Bu fıkra kapsamında yer alan fiilleri işleyen özel gerçek ve tüzel kişiler hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.'' denilmektedir.
Aynı Genelgenin 18. Madde 5. Fıkrasında; "Dördüncü fıkradaki tüzel kişi hakkında, bu fiili işlediği arazinin büyüklüğü 0 ile 0,5 hektarı için elli bin Türk Lirası, 0,5 ile 2 hektarı için yüz bin Türk Lirası, 2 ile 5 hektarı için yüz elli bin Türk Lirası, 5 ile 10 hektarı için iki yüz bin Türk Lirası, 10 hektardan fazlası için iki yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verilir. Söz konusu tarım arazisinin doğal yapısının kazı-dolgu veya yapılaşma ile bozulan kısmı için ise birinci fıkra hükümleri uygulanır. " denilmektedir.
Yukarıdaki bilgiler ışığında tarım arazilerinin geri dönüşü mümkün olmayacak şekilde kaybına sebep olunmaması, üretimden uzaklaştırılarak arazi tahribatına sebebiyet verilmemesi, bilinçli veya bilinçsiz hisse satın almak suretiyle kooperatif üyesi olan vatandaşların ciddi yaptırımlara maruz kalarak mağduriyet yaşamaması için bu tür oluşumlara müsaade edilmemesi, tespiti halinde ivedilikle ilgili kurumlara (il/ilçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine, ilgili Belediyelere, ilgili kolluk birimlerine (Jandarma Çevre Timleri)) bildirimde bulunulması hususunda;
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Mahmut DEMİRTAŞ
Vali
Toprak Koruma Kurulu Başkanı