KURBAN EDİLEBİLEN HAYVANLAR

Kurban edilebilmesi için koyun ve keçinin bir, sığır ve man- danın iki, devenin ise beş yaşını doldurmuş olması gerekir. Ancak altı ayını tamamlayan koyun bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir.

KURBANLIK SEÇERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

• Sığır ve manda ile koyun ve keçinin küpesinin olup ol- madığına bakılmalı.
• Çok zayıf, gebe ya da yeni doğum yapmış hayvanlar ol- mamalı.
• Hayvanın kılları düzgün ve parlak, bakışları ve dış görü- nümü canlı olmalı.
• Yüksek ateş, salyası ve gözde akıntısı olmamalı.
• Pis kokulu ishali ve burun akıntısı olmamalı.
• Öksürük ve nefes darlığı yaşamamalı.
• Çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı.
• Yara, şişlik ve ödemi olmamalı.
• Cinsiyet organları ve memede kötü kokulu akıntısı bu- lunmamalı.
• Hayvan varlığının devamı açısından öncelikle erkek hay- vanlar kurban olarak tercih edilmelidir.

KURBANLIK HAYVANLARDA YAŞ TAYİNİ

Hayvanların yaşlarının tayininde düzgün tutulmuş çiftlik ka- yıtları kesin sonucu verir. Kayıtlar yok ise, en iyi yaş tespiti diş gelişimine bakarak tayin edilir. Ayrıca kurbanlık hayvanların tür, ırk, cinsiyet ve yaş bilgileri Bakanlığımızca geliştirilen “TARIMCEBİMDE" mobil uygulamadan da küpe numarası ile sorgulanabilmektedir. Sığır veya mandanın alt çenesinin önünde gelişimini tamamlamış iki kalıcı kesici dişin bulun- ması o hayvanın iki yaşını doldurduğunu göstermektedir.

Koyunların dış görünüşüne bakılarak, altı aydan büyük ve anası veya erişkin bir koyun kadar olması kurban edilebilme- si için yeterli sayılmaktadır. Keçilerin kurban edilebilmesi için bir yaşını doldurmuş olması gerekir. Sığırlarda olduğu gibi keçilerde de yaş tayini, ön kesici süt dişlerinin çıkıp yerlerini kalıcı dişlerinin alması esasına dayanmaktadır. Devenin kur- ban edilebilmesi için beş yaşında değişen ikinci kesici süt dişlerinin çıkıp yerlerini kalıcı dişlerin alması gerekir.

KURBANLIK HAYVAN SEVKLERİ

1. Büyükbaş hayvanların il içi sevklerinde kulak küpelerinin ve pasaportlarının, iller arası sevklerinde ise bunlara ilaveten veteriner sağlık raporunun bulunması zorunludur.
2. Küçükbaş hayvanların il içi sevklerinde kulak küpelerinin ve nakil belgesinin, iller arası sevklerinde ise bunlara ilaveten veteriner sağlık raporunun bulunması zorunludur.

Kesilen hayvanların kayıtlardan düşülebilmesi maksadı ile kurbanlık hayvan satışını yapan satıcılar, büyükbaş hayvan- larda hayvan pasaportu, küçükbaş hayvanlarda nakil belge- leri ile en yakın İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne başvurulmalıdır.

KURBANLIK HAYVANLARIN BAKIMI VE BESLENMESİ

Hayvanlara yeteri kadar temiz su ve yem verilmeli, bulun- dukları ahır ve ağıllar uygun şekilde aydınlatılmalı ve hava- landırılmalıdır. Suluk ve yemlikleri temiz olmalıdır. Hayvanla- ra yeterince kaba yem verilmelidir. Verilen yemler kokuşmuş, küflü, yabancı maddelerle bulaşık olmamalıdır. Canlı ağırlık artışı sağlamak veya hastalık nedeni ile kurbanlık hayvanlara rasgele ilaç, aşı, vitamin, hormon ve hormon benzeri mad- deler uygulanmamalıdır. Zorunlu olarak bu maddelerden bir veya birkaçının uygulandığı kurbanlık hayvanlar, ilaç kalıntı arınma süresi içinde kesilip yenilmemelidir.

NAKLİYE VE DİNLENDİRME

Kurbanlık olarak sevk edilecek hayvanların taşınmasında kul- lanılacak araçlar ve sürücüleri ilgili mevzuat hükümlerinde belirtilen belgelere sahip olmalıdırlar. Hayvanlar bu mevzu- ata uygun araçlarla ve uygun şartlarda nakledilmelidir. Nakil araçlarının temizlik ve dezenfeksiyonu hayvanlar bindirilme- den yapılmalı ve üstü kapalı, zemini, havalandırması uygun olmalıdır. Araçların zeminlerine yeteri kadar altlık serilmeli- dir.

KURBANLIK HAYVANLARIN KESİMİ

Kurbanlık hayvanlar, Bakanlığımızdan Şartlı Onay/Onay Belgesi almış kesimhaneler ile Kurban Hizmetleri Komis- yonlarının belirlediği kesim yerlerinde kesilmelidir. Cadde, sokak ve park gibi kamusal alanlarda kurbanlık hayvan ke- simleri yapılamaz.

Kesilen kurbanlik hayvanlarin kulak küpeleri ve hayvan pasaportlari en yakin İl/İlçe Tarim ve Orman Müdürlüğü- ne teslim edilmelidir.

YÜZME, PARÇALAMA, MUAYENE ve KONTROL

Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin tema- sı önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar; et kalitesini olum- suz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bu- laşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden ayrı bir yerde

poşet, çöp bidonu, konteynır veya çukurlara boşaltılmalı, çevre kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ait hastalıklı or- ganlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler kesinlikle evcil ve yabani hayvanla- ra verilmemeli, hayvanların çıkaramayacağı derinlikte çukur- lara gömülerek bertaraf edilmelidir. Anormal görünüşe sahip iç organlar (normalden büyük, kokulu iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar, çamur kıvamında dalak gibi) ve etler (iltihaplı, kokulu, kanı pıhtılaşmayan gibi) veteriner hekime muayene ettirilmelidir.

KURBAN ETİNİN SOĞUTULMASI

Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma işle- mi vakit geçirilmeden başlatılmalıdır. Sakatatlar 3°C'ye, diğer etler 7°C'ye veya daha düşük sıcaklıklarda soğutulmalı ve bu sıcaklıklarda muhafaza edilmelidir.

KURBAN ETİNİN TAŞINMASI

Taze etler gıda ile temas amacıyla üretilmiş uygun malze- melerde taşınmalıdır. Bu amaç için üretilmemiş çöp poşe- ti-kovası gibi gıda ile temasa uygun olmayan malzemelerle taşınması halinde bu malzemelerden istenmeyen madde- lerin gıdaya geçişi söz konusu olabilmektedir. Ayrıca etlerin kokuşma ve bozulmanın önlenmesi için hava alacak şekilde taşınması ve en kısa sürede aşağıda bahsedilen yöntemlerle muhafaza edilmesi önemlidir.

KURBAN ETİNİN SAKLANMASI

Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini mu- hafaza eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanıp buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C'de 6 ay saklanabilir.

Etlerin diğer bir saklama şekli de kavurma yapmaktır. Kavur- ma yapılan etler uygun şartlarda bir yıl saklanabilir. Etlerin

Yüzme bıçakları sivri uçlu olmamalı, küt ve kavisli olmalıdır. Yüzme sırasında derinin kıllı, kirli dış yüzeyi ve kesicinin de- riyi tutan kirli eli ete değmemelidir. Deri üzerinde yağ ve et parçaları kalmamasına özen gösterilmelidir. Koyun ve keçi- lerin derileri tulum çıkarılmalıdır. Bunun kolaylıkla yapılması için deri altına hava verilerek şişirilmelidir. Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan sızar. Böylece bozulma riski azalır.

ÇEVRE VE GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ

Kurbanlık hayvanlar, Bakanlığımızdan Şartlı Onay/Onay Belgesi almış kesimhaneler ile Kurban Hizmetleri Komis- yonlarının belirlediği kesim yerlerinde kesilmelidir.

Kurbanlar insanların gelip geçtiği, dinlendiği sokak, park, bahçe ve meydanlarda, akarsu kenarlarında kesilmemeli, kurban keserken çevre kirletilmemeli ve rahatsız edilmeme- lidir.

Kesimde ortaya çıkan kan, dışkı, atık ve artıklar ortalık yerde bırakılmamalı, rasgele etrafa atılmamalı, göl ve akarsulara, kanalizasyonlara karıştırılmamalıdır. Atıkların hayvanların

yemesine ve çevreye yaymasına izin verilmemelidir. Atıklar derin çukurlar açılarak gömülmelidir. Unutulmamalıdır ki, hayvanlardan insanlara geçen ve zoonoz olarak ifade edilen birçok hastalık etkeni, bu atık ve artık maddelerle insanlara bulaşmaktadır.

Ayrıca, rastgele etrafa atılan bu atıklar, çevreyi kirleterek in- sanları rahatsız etmekle birlikte, kurban hakkında olumsuz düşüncelerin oluşmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle kur- ban alımında, nakil esnasında, kesimde ve kesim sonrasında atıkların bertaraf edilmesinde çok hassas davranılmalıdır.​

DERİNİN YÜZÜLMESİ VE TUZLANMASI

Derinin düzgün ve hasarsız yüzülmesine dikkat edilmeli, yüzme işlemine önce bacaklardan başlanmalı, sonra varsa yüzme makinesi ile, yoksa bıçakla sürdürülmelidir.